اختلالات اعتیادی مرتبط با مواد مخدر اعتیاد یک بیماری است که بسیاری از مردم در سراسر جهان به آن گرفتار هستند. این بیماری مسری نیست اما به راحتی می تواند در اجتماع فراگیر شود. اعتیاد بحران جهانی است. اعتیاد یک بیماری فیزیولوژیکی و روانشناختی است. هم جسم و هم روح فرد را درگیر بیماری های مختلف می کند که در ادامه به بررسی و درمان آن می پردازیم.   عادت فرد به استفاده و استعمال هر چیزی به صورت مداوم اعتیاد تلقی می شود. اعتیاد می تواند به مواد مخدر، نوشیدن الکل یا استفاده از یک وسیله باشد. اعتیاد بیماری فیزیولوژیکی، رفتاری و شناختی است که فرد را در گیر خود می کند. فرد معتاد از مشکلات خود با خبر است اما هیچ تلاشی برای ترک مواد نمی کند. این بیماری عود کننده فرد و اطرافیانش را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل برای ترک اعتیاد و درمان این بیماری تنها راه ممکن برای ابتدای راه، مراجعه به یک روانپزشک است. چرا که فرد معتاد، خود باید به این نتیجه برسد که استفاده از ماده مخدر را ترک کند. در صورت زور و اجبار به ترک، وسوسه ی برگشت به سمت ماده چند برابر خواهد شد. علائم شناختی، رفتاری و فیزیولوژیکی نشانگر استفاده مداوم از یک ماده با وجود مشکلات قابل توجه مربوط به ماده است. شیوع اعتیاد در مردان بیشتر از زنان می باشد. الکل و نیکوتین رایج ترین موادی هستند که توسط افراد مورد استفاده قرار می گیرند.

اختلال مصرف مواد  و معیار های DSM-5

اختلال مصرف مواد که با الگوی مشکل ساز استفاده از مواد مخدر یا اختلال پریشانی بروز می کند باید حداقل طی دو دوره 12 ماهه دو مورد از موارد زیر در فرد نشان داده می شود: استفاده از مواد هر روز بیشتر می شود. تلاش ناموفق برای کاهش استفاده مدت زمان قابل توجهی برای به دست آوردن و استفاده صرف شود عدم انجام تعهدات و وظایف در محل کار ، مدرسه یا خانه استفاده مداوم علیرغم مشکلات اجتماعی یا بین فردی به دلیل مصرف مواد کاهش فعالیتهای اجتماعی، شغلی یا تفریحی به دلیل مصرف مواد استفاده در مواقع خطرناک (به عنوان مثال رانندگی اتومبیل) ادامه استفاده علیرغم مشکل جسمی یا روانی و عواقب آن (به عنوان مثال؛ نوشیدن الکل با وجود بدتر شدن مشکلات کبدی) در DSM-5 اختلالات اعتیادی و مرتبط با مواد، به سوء مصرف مواد Substance Abuse و وابستگی به مواد Substance Dependence تقسیم بندی می شود. سوء مصرف مواد یعنی استفاده از مواد با توجه به اثرات نامطلوب آن و وابستگی به مواد به معنای ادامه مصرف مواد با آگاهی به پیامد های منفی ناشی از آن می باشد. در کل می توان گفت سوء مصرف مواد و وابستگی به مواد مخدر به یک معنا می باشد. به همین دلیل این دو قسمت بندی به یک بخش کلی یعنی اختلالات اعتیادی و مرتبط با مواد تغییر کردند. در اصل اعتیاد به معنای اختلال روانی می باشد.  

علائم روان شناختی

تصمیم گیری در مورد اینکه علائم روانپزشکی اولیه ناشی از مواد هستند، اغلب چالش برانگیز است. ترک مواد : ایجاد سندرم خاص مواد به دلیل قطع (یا کاهش) مصرف مواد که سنگین و طولانی مدت بوده است. قدرت تحمل: نیاز به مقادیر مواد برای رسیدن به اثر مطلوب یا اثر کاهش یافته در صورت استفاده از همان مقدار مواد. علائم خلقی در بین مبتلایان به اختلالات مصرف مواد شایع است. علائم روانپریشی ممکن است با برخی از مواد بروز کند. اختلالات شخصیتی و بیماریهای روانی (به عنوان مثال؛ افسردگی اساسی ، اختلالات اضطرابی) در بین مبتلایان به اختلالات مصرف مواد شایع است. 

اعتیاد شدید و ترک آن

در افرادی که اعتیاد شدید دارند معمولا مشکلاتی در تشخیص و درمان به وجود می آید. در این افراد معمولا سوء استفاده از چندین نوع مواد مخدر به طور همزمان صورت می گیرد. به همین دلیل ارائه درمان بالینی معمولا گیج کننده خواهد بود. علائم اعتیاد شدید ممکن است غیر عادی باشند. در این مواقع قبل از ترک مواد حتما باید به یک روانپزشک خوب و مجرب مراجعه نمود. زیرا درمان های دارویی در ابتدا ممکن است اثرات منفی داشته باشند.   آزمایش مستقیم برای استفاده از مواد

• مصرف الکل:

فقط برای چند ساعت اثر آن در بدن باقی می ماند و قابل تشخیص است. آزمایش Breathalyzer ، معمولاً توسط نیروی انتظامی استفاده می شود. آزمایش خون / ادرار دقیق تر است.

• کوکائین:

آزمایش ادرار نشان دهنده مصرف است ( حتی بعد از گذشت 2 الی 4 روز از مصرف کوکائین)

• آمفتامین:

آزمایش ادرار برای 1الی 3 روز مثبت است. بیشتر آزمایش ها از حساسیت یا ویژگی کافی برخوردار نیستند. 

• فنسیکلیدین (PCP):

آزمایش ادرار برای 4 الی7 روز مثبت است.  

• داروهای خواب آور و آرام بخش

در آزمایش ادرار و خون برای مقادیر متغیر زمان مثبت است.

• باربیتوراتها:

عمل کوتاه مدت (پنتوباربیتال): 24 ساعت طولانی مدت (فنوباربیتال): 3 هفته  

• بنزودیازپین ها:

کوتاه مدت (لورازپام): حداکثر 5 روز طولانی مدت (دیازپام): حداکثر 30 روز

• مواد مخدر

بسته به میزان مصرف مواد افیونی، آزمایش ادرار برای 1الی 3 روز مثبت باقی می ماند. متادون و اکسیکودون باید به صورت جداگانه آزمایش شوند.

• تشخیص ادرار ماری جوانا:

یکبار مصرف: تا حدود 3 روز آزمایش مثبت است. (در کاربران سنگین تا 4 هفته)

درمان اختلالات اعتیادی و مرتبط با مواد:

• مشاوره رفتاری باید بخشی از هرگونه درمان اختلال مصرف مواد باشد.
• درمانهای روانشناختی مؤثر هستند و شامل مداخله انگیزشی MI ، درمان شناختی-رفتاری CBT، مدیریت احتمالی و درمان فردی و گروهی است.
• گروه های دوازده مرحله ای مانند الکل ها و مواد مخدر Alcoholics Anonymous (AA) and Narcotics Anonymous (NA) نیز باید به عنوان بخشی از درمان تشویقی استفاده شوند.
• دارو درمانی بخشی از درمان اختلال مصرف موادمی باشد.