اختلال طیف اوتیسم را بيشتر مي‌توان يك اختلال نورولوژيكي معرفي نمود كه در سال‌هاي اوليه رشد كودكی نمايان مي‌شود، اين اختلال در بيماران اوتيستيك باعث مي‌شود كه مغز فرد مبتلا به اوتیسم نتواند در زمينه رفتارهاي اجتماعي و مهارت‌هاي ارتباطي به‌درستي عمل كند و يادگيري چگونگي ارتباط و تعامل با ديگران دچار مشکل شود. كودكان و بزرگسالان دارای اختلال طیف اوتیسم در زمينه ارتباط كلامي و غيركلامی، مهارت‌های شناختی معمول، رفتارهاي اجتماعي، فعاليت‌هاي سرگرم‌كننده و بازي داراي مشكل مي‌باشند..اختلال طیف اوتيسم(ASD)  و اوتيسم دو واژه و عبارت کلی برای گروهی از اختلالات پیچیده در رشد مغز هستند. درDSM-5همه اختلالات طیف اوتيسم در زیر چتر ASD یا اختلالات طیف اوتیسم قرار گرفتند. اکنون دیگر در اختلال طیف اوتيسم به جای انواع اوتیسم در سه سطح وجود دارد که در آن‌ها رشد مهارت‌هاي اجتماعي، ارتباطات و منابع و ذخاير رفتاري دچار تاخير و انحراف گردیده است. كودكان درگیر با اختلال طیف اوتيسم اغلب تمايلات شديد به مجموعه‌اي از رفتارها نشان مي‌دهند، مقاومت در برابر تغیير،  رفتار های تکراری و کلیشه ای و نقص در ارتباط چشمی دارند و پاسخ‌هاي مناسبي به محركات محيطي نمي‌دهند. اين اختلالات تاثيرهاي متعدد و بيشماري بر روند رشد مي‌گذارند. هرچه این اختلال زود تشخیص داده شود، درمان موثرتر است.

علت و دلایل اوتیسم

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های امریکا محیط و علل زیست محیطی را علت اوتیسم اعلام کردند. تاکنون نقایصی در ژنهای برخی افراد داری اوتیسم مشخص گردیده است. تاثیر الاینده های زیست محیطی و تخریبی که در محیط زندگی انسان به وجود امده نقش بسزایی در ان ایفا می کند.اکنون دیگر عنوان می گردد که در حدود 62 درصد علل زیست محیطی و ترکیب آن با عوامل ژنتیک می تواند منجر به اوتیسم گردد.اما باز هم نمی توان با قاطعیت عنوان نمود که چه چیزی عامل اختلال اوتیسم است.

معيارهاي تشخيصي اتیسم

الف: وجود نقايصي در ارتباطلات و تعاملات اجتماعي در تمام زمينه هاي گوناگون که به صورت مداوم است.

نقايصي در ارتباطات اجتماعي و عاطفي، براي مثال رفتار هاي اجتماعي غير عادي و شكست در احساس شكست در شروع تعاملات اجتماعي و يا پاسخ به آن.

نقص در رفتار هاي ارتباطي غير کلامی مورد استفاده براي تعاملات اجتماعي مانند کمبود يكپارچگي ارتباطات كلامي و غير كلامي؛ ناهنجاري هايي در تماس چشمي و زبان بدن يا نقايصي در فهم و كاربرد ايما و اشارات،  نبود كامل حالات چهره و ارتباطات غير كلامي.

نقايصي در رشد،ادراك و فهميدن ارتباطات، براي مثال مشكلات در سازگاری رفتاري در زمينه هاي اجتماعي گوناگون؛ مشكلاتي در مشاركت با دیگران، دوست يابي، فقدان تمايل به همسالان.

ب: الگوهاي علايق، فعاليتها و رفتارهاي تكراري و محدود، همچنين مشاهده شدن دو مورد از موارد زيركه اخيراً يا قبلا اتفاق افتاده باشد.

فعاليتهاي حركتي تكراري و كليشه اي، استفاده کلیشه ای و غیر معمول از اشياء يا گفتار(حركت هاي ساده كليشه اي، به خط كردن اسباب بازي ها و حركتهاي پروانه اي.

پافشاري بر يكنواختي، پيروي بدون انعطاف از امور روزانه يا الگوها يا رفتار هاي کلامی يا غير کلامی تشريفاتي(براي مثال پريشاني شديد در اثر كوچكترين تغيير، مشكل با تغييرات، نياز به حفظ خط سيري ثابت در امور روزانه و يا خوردن يك غذا هر روز).

محدوديت فراوان در اثر علايق ثابت كه در شدت يا مركز توجه بودن غير عادي هستند (براي مثال وابستگي  و تمايلات شديد به اشياء غير معمول،علايق افراطي محدود يا ثابت).

بيش واكنشي  یا کم واکنشی به درون داد حسي يا علايق غير معمول در جنبه هاي حسي در محيط، نشان دادن بي تفاوتي به درد يا فشار، پاسخهاي مغاير به صداها يا نسوج خاص و يا پاسخ افراطي به بوها يا لمس شدن، شيفتگي ديداري به نورها يا حركت.

بيشترعلائم مي بايستي در دوره هاي اوليه رشد مشاهده شود(اما ممكن است تا زماني كه نياز هاي اجتماعي، ظرفيتهاي محدود در اين زمينه را نمايان سازد، به طور كامل آشکار نگردد.

علائم موجب آسيبهاي مهم در امور اجتماعي، حرفه اي  يا ديگر زمينه هاي مهم در عملكرد فعلي فرد گرديده باشد.

این اختلالات به واسطه نقص در عملکرد هوش یا تاخیر در رشد کلی نمایان نمی شود(اختلالات رشدی هوشی).ناتوانی هوش و اختلال طیف اتیسم اغلب با هم رخ می دهد؛ و هردو همزمان نمایان می گردد.

توجه به اين نكات الزاميست که آیا  اختلال، با آسیب هوشی یا بدون آسیب هوشی همراه باشد و توجه به اين مهم كه ناتواني هاي عملكردي كودك مانند فقر ارتباط به خاطر اختلال هوش يا عقب ماندگي ذهني نباشد. آیا با   آسیب زبانی یا بدون آسیب زبانی همراه می باشد. آیا اختلال، با یک عامل شناخته شده پزشکی یا شرایط ژنتیک یا عامل محیطی ارتباط دارد؟

اتیسم بر اساس سطح شدت، ارتباط اجتماعی، رفتارهای کلیشه ای و محدود شده در سه سطح رده بندی می شود.

اتیسم سطح 3 (اتیسم شدید)

نیاز به حمایت و رسیدگی بسیار زیاد  نقص شدید درمهارتهای ارتباطات کلامی و غیر کلامی که منجر به آسیب شدید در کاربرد آن می گردد.محدودیت بسیار شدید در شروع تعاملات اجتماعی وحد اقل واکنش به محرکات اجتماعی دیگران. برای مثال یک شخص با کمترین کلمات گفتاری قابل فهم که به ندرت آغاز گر یک ارتباط است و وقتی ارتباط برقرار می کند از رویکرد های غیر معمول  برای برآورده کردن نیازهایش استفاده می کند و تنها به دستورالعملهای مشخص اجتماعی واکنش نشان می دهد. انعطاف ناپذیری رفتاری،مشکلات  فراوان در کنار آمدن با تغییرات یا دیگر رفتارهای تکراری و محدود که موجب تداخل در همه زمینه ها است.پریشانی و مشکل شدید در تغییر دادن فعالیت یا تمرکز(علایق یا خواسته ها)

اتیسم سطح2 (اتیسم متوسط)

نیاز به حمایت قابل توجه نقایص مشخص در مهارتهای ارتباطی، اجتماعی،کلامی وغیر کلامی، آسیب های  اجتماعی آشکار  حتی با دریافت حمایت. محدودیت در آغاز تعاملات اجتماعی و کمترین واکنش یا واکنشهای غیر معمول به محرکات اجتماعی از جانب دیگران.برای مثال فردی که با جملات ساده صحبت می کند و تعاملات او محدود به علایق خاص و محدود خودش می شود، و تعاملات غیر کلامی بطور مشخص، عجیب و غریبی دارد. انعطاف ناپذیری رفتاری، مشکل در کنار آمدن با تغییرات یا دیگر رفتارهای تکراری و محدود که برای افراد ناآشنا با این اختلال نیز به اندازه کافی نمایان باشد و در عملکرد فرد در زمینه های کوناگون تداخل ایجاد نماید.آشفتگی و مشکل داشتن با تغییر تمرکز (خواسته ها و علایق) یا فعالیتها.

اتیسم سطح1(اتیسم خفیف)

نیازمند به حمایت  بدون حمایت شدن  به موقع در تعامل اجتماعی دچار مشکل می شود که آسیبهای قابل توجهی در بر دارد. وجود مشکلاتی در آغاز تعامل اجتماعی و الگوهای واضحی از واکنشهای غیر عادی و ناموفق به محرکات اجتماعی دیگران دارد. ممکن است عدم تمایل به تعامل اجتماعی در آنها مشخص باشد. برای مثال فردی که توانایی صحبت کردن با جملات کامل را دارد و در تعامل اجتماعی درگیر می شود ولی در رد و بدل کردن گفتگو با دیگران شکست می خورد  و تلاشهای او برای دوست یابی عجیب و غریب است و بطور معمول با شکست مواجه می شود. عدم انعطاف رفتاری که موجب تداخلات بارز در عملکرد در زمینه های مختلف می گردد، دشواری در تعویض کردن فعالیتها.